SAHA RATING, DÜNYA KURUMSAL YÖNETİM ENDEKSİ’Nİ GÜNCELLEDİ
10.05.2022

Raporu indir

Saha Rating, Dünya Kurumsal Yönetim Endeksi (DKYE) güncelleme çalışmasını tamamladı. Saha’nın çalışması sonucunda, endekse giren ülkelerin notları ve grupları belirlendi. Endeks 100 üzerinden 60 ve üzeri not alan ülkelerden oluşmaktadır. Toplam 150 ülkenin incelenmesi sonucunda, ülkeler aldıkları nota göre 5 ana gruba ayrılmış olup, Grup 1 en iyi notu alan ülkeleri temsil ederken, Grup 5 en kötü not alan ülkelerden oluşmaktadır. İlk iki grup endekse girmeye hak kazanırken, 3,4 ve 5. gruplar endeks dışında kalmıştır.

AMAÇ

Saha’nın bu endeksi yayınlamasındaki amaç, dünya üzerindeki 150 ülkenin Kurumsal Yönetim alt yapılarını ve uygulamalarını mukayese edebilmek, bu suretle iş adamlarına ve yatırımcılara bir görüş sunabilmektir. Ayrıca, Saha Rating’in şirketlere tahsis etmiş olduğu ‘Kurumsal Yönetim Derecelendirme Notları’nın mukayese edilebilirliğini sağlamak da temel amaçlardan biridir. Son yıllarda uluslararası ticaretin hızla artmasıyla beraber, ticaret ve yatırım yapılan ülke sayısı da artmaktadır. Çalışılan ya da yatırım yapılan şirketin kurumsal yönetim ilkelerine uyumu ise o ülkenin kurumsal yönetim alt yapısıyla doğru orantılıdır. Ülkenin yönetimi, iş yapma gelenekleri ve hukuki alt yapısı şirketlerin uyumunu kolaylaştırmakta ya da zorlaştırmaktadır. Her ülkenin ya da daha geniş coğrafi bölgelerin (Asya ülkeleri gibi) Kurumsal Yönetim İlkelerini uygulama yöntemi de değişkenlik göstermektedir. Bu durum, OECD’nin “Tek beden herkese uymaz” (One size does not fit all) prensibiyle örtüşmektedir. Bazı ülkeler ilkelerin uygulanmasını yasal zorunluluk haline getirirken bazıları da gönüllülük esasını korumaktadırlar.

Ancak, kurumsal yönetimin değişmez dört ilkesi olan adillik, şeffaflık, sorumluluk ve hesap verilebilirlik evrenseldir ve dünya ülkelerinin tümü için geçerlidir. Bu dört ana ilkenin uygulanması ise ancak yeterli bir altyapı ile mümkündür. Dolayısıyla, ülkelerin kurumsal yönetim alt yapılarını mukayese etmek ve bağımsız yönetim kurulu üyeliği ya da sosyal sorumluluk gibi alanlarda yeterliliklerini incelemek bizlere bir görüş sağlayacaktır.

METODOLOJİ

Saha, dünya üzerindeki ülkelerin kurumsal yönetim alt yapısını ve uygulamalarını mukayeseli bir anlayışla inceleyen, nihayetinde de bir Dünya Kurumsal Yönetim Endeksi oluşturan bir çalışma yapmıştır. Bu çalışmada; her ülkenin bir kurumsal yönetim kodu olup olmadığı tespit edilmiş, eğer kod var ise kodun içeriği; bağımsız yönetim kurulu üyeliği, imtiyazları engelleme ve sosyal sorumluluk vs. açılarından irdelenmiştir. Aynı şekilde, ülkelerin borsalarının varlığı ve kuruluş yılı, borsada kurumsal yönetim endeksinin olup olmadığı tespit edilmiştir. Borsaların varlığının ayrılmaz parçası olan Sermaye Piyasası Kurulu ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun da varlığı sorgulanarak daha sonra her ülkenin siyasi haklarda ve kişisel özgürlüklerde vardığı nokta tespit edilmiştir. Firmaların ve girişimcilerin iş yapabilme ortamını ölçebilmek amacıyla yolsuzluk algılaması endeksi kullanılmıştır. Son olarak, ülkelerde kurumsal yönetim alanında faaliyet gösteren sivil toplum örgütlerinin varlığı araştırılmıştır. Tüm bu bileşenlerin ağırlıklandırılmasıyla her ülkeye bir not verilmiştir. Daha sonra da ülkeler aldıkları nota göre 5 ana gruba ayrılmış, Grup 1 en iyi notu alan ülkeleri temsil ederken, Grup 5 en kötü notu alan ülkelerden oluşmuştur. İlk iki grup endekse girmeye hak kazanırken, 3,4 ve 5. gruplar endeks dışında kalmıştır.

ENDEKS GRUPLARININ ANLAMI

GRUP 1

Bu grup kurumsal yönetim ilkeleri çerçevesinde yapılan notlama sonucu 80 ve üzeri not alan ülkelerden oluşmaktadır. Öncelikle belirtmek gerekir ki, 100 tam not alan ülke bulunmamaktadır. Bu yıl Grup 1’de 22 ülke yer almaktadır. Grupta yer alan ülkeler arasında İsveç, Fransa, Danimarka, Norveç, Kanada, Almanya ve Avusturya notları itibariyle öne çıkmaktadır. Grup 1 ülkeleri gerek kurumsal yönetim alt yapıları gerekse uygulamalarıyla Dünya Kurumsal Yönetim Endeksi’nde yer almayı en üst seviyede hak etmişlerdir.

GRUP 2

Grup 2, 60 ila 80 arası not almış ülkelerden oluşmaktadır. Bu grupta 37 ülke bulunmaktadır. Gruptaki ülkelerin bir kısmının, misyonu sadece ‘bankacılık düzenleme ve denetlemeleri’ olan ayrı bir kuruma sahip olmaması bir kısmının ise borsalarında ‘kurumsal yönetim endeksi’ ve/veya ‘sürdürülebilirlik endeksi’nin olmaması başlıca göze çarpan unsurlardır. 2018’de Grup 2’de olan Tayland 2019’da Grup 3’e düşmüştür, 2021 yılında ise tekrar Grup 2’ye yükselmiştir.

DÜNYA KURUMSAL YÖNETİM ENDEKSİ (DKYE) GRUPLARI

DKYE GRUP 1’de yer alan ve notu 80 üzerinde olan 22 ülke şunlardır:

ABD
Almanya
Avustralya
Avusturya
Belçika
Danimarka
Estonya
Finlandiya
Fransa
İngiltere
İsveç
İsviçre
İzlanda
Japonya
Kanada
Kore
Letonya
Lüksemburg
Macaristan
Norveç
Peru
Türkiye

DKYE GRUP 2’de yer alan ve notu 60 ile 80 arasında olan 36 ülke şunlardır:

Arjantin
Bosna Hersek
Brezilya
Bulgaristan
Çin
Fas
Filipinler
Güney Afrika
Güney Kıbrıs RY
Gürcistan
Hindistan
Hollanda
Honduras
İspanya
İsrail
İtalya
Katar
Kolombiya
Kosta Rika
Lübnan
Malezya
Malta
Mauritius
Meksika
Mısır
Portekiz
Singapur
Slovakya
Slovenya
Sudi Arabistan
Şili
Tayvan
Tunus
Ukrayna
Yeni Zelanda
Yunanistan

2019 RAPORUNDAN SATIR BAŞLARI

Dünya Kurumsal Yönetim Endeksi 2021’ çalışmamızda bu sene 150 ülke incelenmiştir.

Grupta 22 ülke,
Grupta 36 ülke,
Grupta 38 ülke,
Grupta 22 ülke,
Grupta 32 ülke yer almıştır.

En az ülke adeti 1. ve 4. gruplarda, en fazla ülke adeti ise 2. ve 3. gruplardadır.

Ülkelerin Gruplara Oransal Dağılımları:

150 Ülke İçinde Borsası Olanlar ve Olmayanların Dağılımı:

Raporda Yer Alan Ülkelerin Borsa Yaşlarına Göre Dağılımı:

150 Ülke İçinde Kurumsal Yönetim İlkeleri/Kodu Olanlar ve Olmayanların Dağılımı:

150 Ülke İçinde Kurumsal Yönetim Endeksi Olanlar ve Olmayanların Dağılımı:

150 Ülke İçinde Sermaye Piyasası Kurulu Olanlar ve Olmayanların Dağılımı:

150 Ülke İçinde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Olanlar ve Olmayanların Dağılımı:

Freedom House Durum Dağılımı: